Sprongen wagen
Ik probeer het te volgen, maar verlies het ergens tegen de details. Hoewel ik mijn portie wetenschapsfilosofie heb gehad en me het college over die kat in die doos maar al te goed herinner, is het allemaal verrekte moeilijk. En dan lees ik alleen nog maar de biografie van Einstein.
Geen artikelen van hem zelf, hoewel de schrijver van de biografie me op het hart drukt dat die heel goed leesbaar zijn. Ik lees over tijd die niet absoluut is en over materie en energie, maar vooral lees ik over de man zelf.
Einstein is een icoon, een merk, ook tijdens zijn leven al. De net opgerichte staat Israël vroeg hem president te worden, omdat ze hem niet niet konden vragen. Einstein was overal en iedereen kende Einstein. Hij kende die status, buitte hem uit, koketteerde er naar hartelust mee, juist omdat het beeld dat in de media van hem werd geschetst, het beeld van de vrolijke, dwarse, enigszins verstrooide professor zo goed bij hem paste.
Die iconische status kreeg hij niet voor niets. Hij maakte denksprongen die anderen niet durfden maken, zette al zijn creativiteit in en zette zo de natuurkunde op zijn kop.
Toen ik de biografie van Einstein uit had, ben ik begonnen in het boek van Boris Johnson over Churchill. Johnson, in het dagelijks leven burgemeester van Londen, steekt in het boek zijn bewondering voor Churchill niet onder stoelen of banken. En als lezer ga je daar in mee. Ook omdat je weet dat het in veel gevallen wáár is, wat hij schrijft.
Churchill zorgde ervoor dat Groot-Brittannië de oorlog verklaarde aan Duitsland, hoewel hij daar geen heel groot draagvlak voor had, hij stak al zijn energie, charme en vasthoudendheid er in om Verenigde Staten in het conflict te betrekken. Hij hield vast en vocht door en was zo een beslissende factor in de Tweede Wereldoorlog. Heel anders dan de vrolijke, nadenkende Einstein.
Hoewel, mij vallen vooral de overeenkomsten tussen beide heren op. Ze kenden weliswaar elkaars vakgebied niet -Einstein waagde zich wijselijk niet aan het presidentiële avontuur in Israël- beide heren waren zeer eigenzinnig en trokken zich weinig aan van conventies. Ze durfden stappen in hun denken te maken die voor anderen nog veel te ver weg waren.
Twee iconen uit de recente geschiedenis die de wereld een duwtje hebben gegeven in de goede richting en die anderen inspireren om creatief te zijn, om vol te houden, om anders te durven denken, om lichtpuntjes te zien en om te blijven hopen.
Het leuke is dat ze elkaar een keer ontmoet hebben. Het werd voor Einstein in de jaren ’30 gevaarlijk in Duitsland. Hij was een Joodse geleerde en was zwaar gekant tegen het nieuwe regime. Hij kwam op doorreis naar de Verenigde Staten- waar hij uiteindelijk zou gaan wonen- in Engeland terecht. Hij bezocht Churchill en zij bespraken hun beider zorgen over Duitsland. De foto bovenaan dit stukje is gemaakt tijdens dat bezoek.
